EuroBank
Onze hersenloze samenlevingen
Veel mensen denken dat de huidige (het is 2011) economische crisis veroorzaakt is door wanbeleid van onze financiële instellingen. Maar dat klopt niet.
Kijk, al die mensen in de VS die nu hun huis kwijt zijn omdat ze de hypotheek-rente niet meer konden betalen, konden die rente in de voorafgaande 10, 20, 30 jaar wel betalen. De VS economie bloeide (mede door de computer-bedrijfstak, hard- en software), er was dus volop werk dus inkomen, er was geld zat zodat geld goedkoop was (lage rente).
Banken hadden miljarden uit staan aan hypothecaire vorderingen en de rente werd keurig op tijd betaald door de burgers. Tientallen jaren ging dat goed.
Toen kwam langzaam maar zeker de klad in de groei van de economie van de VS. Geld werd schaarser en dus duurder, de rente steeg. En het werd al maar moeilijker om werk te vinden; dat extra baantje waarmee je je hypotheek-rente verdiende was er niet meer.
Miljoenen huizen-bezitters gingen failliet en moesten hun huis verlaten.
En, een pakket hypothecaire vorderingen van 100 miljoen dollar was van de ene op de andere dag nog maar een habbekrats waard. Die pakketten hypothecaire vorderingen werden ook verhandeld door de VS banken, en ook Nederlandse banken hadden er in belegd, voor 100-en miljoenen euros. En ook die Nederlandse pakketten van 100-en miljoenen euros waren van de ene op de andere dag nog maar een habbekrats waard.
En inderdaad bleek toen dat die beleggingen in hypothecaire vorderingen verpakt waren in duistere pakketten, waar zelfs de banken niks van snapten. Maar waren ze verpakt geweest in heldere pakketten, dan waren ze natuurlijk even goed in waarde gekelderd.
We hebben in de afgelopen 10, 20, 30 jaar geïnvesteerd op de groei, in de verwachting dat de economie al maar zou blijven groeien, in de verwachting dus ook dat de rente laag zou blijven (die rente wordt nu door de centrale banken kunstmatig laag gehouden; zou je de rente-ontwikkeling aan de vrije markt over laten, dan was die rente nu 4, 5, 6, 7%).
Geïnvesteerd op de groei, dat hebben we gedaan. Bedrijven hebben dat gedaan, maar veel particulieren ook, door 'te dure' huizen te kopen, in de verwachting dat hun inkomen zou blijven groeien, in de verwachting dat de rente laag zou blijven, in de verwachting ook dat de huizen-prijzen al maar zouden blijven stijgen.
Als je in het verleden een huis bouwde voor 2 ton aan materiaal en arbeid, dan kon je dat huis verkopen voor 3 ton, met 100.000 euro winst dus (in de Randstad). En veel mensen wonen nu in een huis waar voor ze 3 ton hebben betaald, terwijl de werkelijke waarde maar 2 ton is of zelfs minder.
In onze gehele economie zit nu een enorme zeepbel, miljarden aan gebakken lucht. En die zeepbel is nu leeg aan het lopen, en zal dat blijven doen, denk ik. Die huizen van 3 ton nu, zijn over 5 jaar nog maar 2 ton waard, de werkelijke waarde. En de over-capaciteit in het bedrijfsleven zal verdwijnen.
In Europees verband zijn het natuurlijk met name de armere landen (Ierland, de Zuidelijke landen) die zeer veel hebben geïnvesteerd in de afgelopen 10, 20, 30 jaar, met geleend geld. Die armere landen wilden hun achterstand op bijvoorbeeld Nederland en Duitsland in halen.
En die landen gaan daarom nu als eerste 'failliet', met enorme schulden.
En ook hier geldt dat wanbeleid niet de oorzaak is van de crisis waarin bijvoorbeeld de Grieken nu verkeren. Jaren terug voerden ze hetzelfde (wan) beleid, maar was er nog niets aan de hand. Omdat ze de rente keurig op tijd betaalden. Einde van de groei is de oorzaak. En inderdaad kwamen toen allerlei vormen van wanbeleid aan het licht.
En Nederland gaat volgen, denk ik. Kijk, wij hebben een flinke reserve opgebouwd, kunnen het nog wel even uit zingen. En onze politici en deskundigen hopen op een spoedig herstel van de gestage economische groei. Maar die groei komt er niet, nooit meer. Zie daar over elders op deze website, 'Einde economische groei' bijvoorbeeld.
Overigens vind ik dat we die huizen-bezitters moeten helpen dan. Het is onze gezamenlijke zeepbel.
Maar de onderkant van de samenleving moeten jullie dan ontzien; die onderkant heeft niet eens een hypotheek. Als er één groep is die absoluut geen enkele schuld draagt aan deze economische crisis, dan zijn het de laagst betaalden in een simpele huurwoning. Maar wat doen jullie? Enkele jaren terug stort de huizen- en hypotheek-markt in de VS in, en daarom gaat het uurloon van de thuis-zorgers in een huurhuis nu van 13 naar 9 euro. Schandalig toch!?
Nog iets over de hypotheek-rente aftrek. We kunnen morgen al de maximum hypotheek-rente aftrek verlagen naar bijvoorbeeld 50%, en dan over een paar jaar naar 45%, 40% en uiteindelijk 30% voor iedereen.
En aan mensen die dan eigenlijk hun huis moeten verlaten, kunnen we een fiscale compensatie aanbieden; ze mogen hun over-hypotheek (die zeepbel van 100.000 euro op een huis van 3 ton) ten laste brengen van hun inkomen, een extra aftrek-post gedurende bijvoorbeeld 5 jaar.
Maar, en ik herhaal, de onderkant moeten jullie ontzien. Het is ook laf van jullie, die flex-werkers zo aan te pakken. Ze kunnen zich niet goed verweren. Ik doe dat hier voor hen.
Ik durf hier best alle flex-werkende schoonmakers op te roepen om morgen het werk neer te leggen, en pas weer aan het werk te gaan met 1 hele euro per uur meer. Zal ze leren, die hoge heren.
Ja, jullie verrichten dan echt een goede daad, schoonmakende flex-werkers, ook ten behoeve van de thuiszorg dan (want die moeten hun oudjes natuurlijk gewoon blijven verzorgen, niet gaan staken). Jullie bazen kunnen dat niet op brengen natuurlijk, 1 euro per uur meer. Ze zullen dus hun kontrakten met de NS, Schiphol en duizenden andere bedrijven moeten open breken.
Jullie verrichten dan een goede daad, een revolutie in economisch denken, een nieuwe kijk op mens, leven en werkelijkheid.
Bij voorbaat dank.
En ik neem de Grieken niets kwalijk. Ze leenden veel geld om hun land te moderniseren. Maar de rijke Europese landen (banken) hebben hen dat geld uit-geleend. Wie is dan schuldig?
Ik geloof overigens in 1 grote Europese Burger Bank. Sommige Europese landen hebben nu al een of meerdere staats-banken, enkele jaren terug gekocht uit een faillisement (ABN-AMRO in Nederland). Die staats-banken zouden morgen al samen kunnen gaan werken, onder 1 vlag, de Europese Burger Bank. Arm-rijk relaties in Europa blijven dan hetzelfde; het ene land heeft bijvoorbeeld 100 debet en 50 credit, een ander land 50 debet en 100 credit; het rijke land heeft dan een saldo vordering van +50, het arme land een saldo schuld van -50. Die relaties, dus het echte eigendom, blijven dan hetzelfde, zodat de Europese Gemeenschap in zijn geheel de formele eigenaar kan worden, de enige aandeel-houder. Die Eurobank kan dan de bron van inkomsten worden voor de Europese Gemeenschap.
Private banken vinden dit geen goed idee natuurlijk, zullen ook zeggen dat het in strijd is met Europese anti-monopoly regels. Echter, die regels hebben betrekking op private ondernemingen en niet op publieke diensten.
Coöperatieve banken (dus zonder aandeelhouders), als de Rabobank, kunnen gemakkelijk zich onder de vlag van de Eurobank scharen, gewoon door het te willen, en kunnen dan nog steeds hun eigen karakter en naam behouden. De hoofdlijnen van de bank-politiek worden echter dan bepaald door de directie van de Eurobank, en met die bank-politiek bedoel ik dan het antwoord op de vraag waar de centjes van de Europese burgers worden belegd (in Europa!).
Voor banken met aandeelhouders ligt het anders. Maar veel van die banken zijn nu goedkoop; ze hebben 100 debet bijvoorbeeld en ook 100 credit of zelfs 101 credit, en dan is de waarde van die bank nihil of zelfs negatief. In andere gevallen moeten aandeelhouders worden gecompenseerd, voor een deel.
Stel dat het uiteindelijk De bank wordt voor alle Europese burgers en ondernemingen. Een enorme coöperatieve bank dan, eigendom van de rekening-houders, eigendom dus van ons (Europese burgers) allemaal. De spaar-tegoeden kunnen dan worden besteed aan leningen aan Europese burgers en Europese bedrijven, kunnen ook worden belegd in aandelen in bijvoorbeeld Europese energie-bedrijven, Europese telecom bedrijven, Europese openbaar-vervoer bedrijven.
De Eurobank, dat is dan Europa, eigendom van ons allemaal, op een democratische manier. En die Eurobank is dan net zo stabiel als Europa zelf.
Hoe meer ik nadenk over dit simpele idee, des te meer vind ik het een goed plan. Snel en makkelijk uitvoerbaar ook. Ik zie echt geen enkel bezwaar. En de VS kan het ook gaan doen natuurlijk, 1 grote coöperatieve VS Burgerbank.
Liberaal Communisme eigenlijk.
Jan Helderman, 30 augustus - 16 september 2011
Een samenleving lijkt op een organisme. En een organisme bestaat niet alleen uit onderdelen (organen) maar bevat ook een niet-materiële levenskracht of levensgeest. En hoewel dat Leven overal in je lichaam speelt, is er ook een centrum van Leven in jou: je Hersenen. Kapot gaan van je hersenen betekent doden van jou, als persoon op zijn minst.
Een samenleving heeft ook sterke hersenen nodig, sterke publieke diensten, inclusief een regering. Westerse samenlevingen echter vernietigen meer en meer hun hersenen, hun publieke diensten. Ze maken er meer en meer private ondernemingen van.
Alsof in jouw lichaam je linkerbeen een leven leidt onafhankelijk van je rechterbeen, onafhankelijk van je armen, je ogen, je oren, zelfs je hart. De hersenen van moderne Westerse samenlevingen zijn ondernemings-hersenen, universiteits-hersenen, dus private hersenen, met de regering als alleen nog boekhouder.
Onze hersenloze samenlevingen moeten weer Hersens krijgen, sterke publieke diensten, overal waar onze verlangens hetzelfde zijn, en natuurlijk op een democratische manier.
Traditioneel communisme ging over publiek eigendom en publieke dienstverlening. Ik pleit voor publieke dienstverlening en privé bezit. Soms echter vereist publieke dienstverlening ook publiek bezit, wegen bijvoorbeeld en communicatie-netwerken. Dat publieke bezit is dan als een instrument, gereedschap, gemeenschappelijk (common) gereedschap. Ik pleit voor Commonisme.
Publieke diensten zijn de zenuwen en aders van een samenleving. Iedereen ontmoet daar ieder ander, en op hetzelfde niveau, want we hebben allemaal dezelfde basis-behoeften: opleiding, medische en andere zorg, veiligheid, essentiële sociale zekerheid, verbindingen, transport, energie, elektriciteit, water, communicatie, en zelfs bankieren. Dan zien we ambtenaren 'overal' niet achter bureaus maar praktisch bezig met allerlei nuttig werk. Dan leren onze regeringen hun samenlevingen weer kennen. Dan kunnen mensen met een handicap weer nuttig aan de slag bij onze overheden. Dan voelen we ons weer leden. Het kan ook de goedkoopste manier zijn.
Jan Helderman, 18-22 juli 2011
Fabc.nl